Przytulia wonna, pospolita, czepna- właściwości, zastosowanie
Przytulia to rodzaj roślin szeroko rozpowszechnionych na całym świecie. Nierzadko uznawany za chwast. Występuje zarówno w strefie zwrotnikowej, umiarkowanej jak i arktycznej. Na świecie występuje ponad 600 gatunków przytulii, a w Polsce około 20. Przytulie to rośliny jednoroczne lub byliny.
Przytulia wonna
Przytulia wonna, inaczej marzanka wonna, należy do rodziny marzanowatych. Występuje w Europie i Azji, w Polsce głównie w lasach. W ziołolecznictwie wykorzystuje się ziele, które jest bogate w irydoidy, kumaryny, kwas nikotynowy, krzemionkę, witaminę C, bioflawonoidy, pochodne antracenu i naftalenu. Ziele bogate jest również w olejki eteryczne.
Działanie i zastosowanie
Przytulia wonna w przeszłości była stosowana w leczeniu różnych chorób i dolegliwości, w tym:
-
kamicy moczanowej
-
hemoroidów
-
chorób wenerycznych
-
reumatyzmu
-
chorób wątroby
-
przygnębienia, histerii
Marzanka wonna jest surowcem kumarynowym. Kumaryny mają działanie uspokajające, rozkurczowe, przeciwbólowe, przeciwobrzękowe. Mogą być wykorzystywane w leczeniu nerwic wegetatywnych, skurczów, kolek i zaparć spastycznych. Mają działanie żółciopędne, moczopędne, poprawiające krążenie krwi, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwwirusowe i przeciwpierwotniakowe.
Ziele przytulii wodnej stosuje się w postaci naparu, który ma zastosowanie w terapii migren, nadpobudliwości nerwowej, nadciśnieniu, alergii, zaburzeniach krążenia, zapalenia płuc, nieżytu nosa, żylakach, kamicy żółciowej i moczowej oraz reumatyzmu. Ponadto napar ma działanie rozkurczowe, przeciwbólowe, przeciwzapalne i przeciwbakteryjne. Zastosowany na skórę działa przeciwzapalnie, odkażająco, zmniejsza łojotok, poprawia elastyczność skóry, wspomaga leczenie trądziku różowatego.
Przytulia wonna w postaci nalewki może być stosowana miejscowo w leczeniu owrzodzeń narządów płciowych, odbytu, jamy ustnej oraz w leczeniu stanów zapalnych.
Ziele marzanki wonnej jest bogate w krzem, glikozydy irydoidowe i bioflawonoidy, które są dobrze przyswajalne. Działają przeciwwysiękowo, przyspieszają regenerację nabłonka i naskórka.
Przytulia pospolita
Przytulia pospolita jest rośliną wieloletnią, należącą do rodziny marzanowatych. Rośnie w Europie, Afryce Północnej, na Kaukazie i Zachodniej Syberii. Występuje głównie na łąkach, pastwiskach, polanach oraz zboczach. Pachnie miodem. Ziele przytulii bogate jest w potas, krzem, garbniki, kwasy fenolowe, irydoidy, flawonoidy, olejki eteryczne i kumaryny.
Działanie i zastosowanie
W medycynie ludowej przytulia pospolita była stosowana w terapii zaburzeń nerwowych, stanów zapalnych układu moczowego, obrzęków, chorób skóry, nieżytu żołądka i jelit.
Ziele przytulii ma działanie wielokierunkowe i wiele właściwości zdrowotnych, które są wykorzystywane we współczesnej fitoterapii:
-
działa moczopędne
-
działa przeciwobrzękowe
-
wspomaga trawienie, szczególnie białek
-
działa przeciwzapalne
-
działa przeciwwysiękowe
-
wzmacnia ścianki naczyń krwionośnych
Ziele stosuje się w formie nalewek, naparów, maceratów oraz odwarów. Odwar z przytulii pospolitej można stosować do przemywania ran, wyprysków oraz pielęgnacji cery tłustej.
Przytulia czepna
Przytulia czepna, tak jak pozostałe przytulie, należy do rodziny marzanowatych. W Polsce występuje pospolicie na całym terenie. Jest uznawana za ogólnoświatowy chwast.
Działanie i zastosowanie
Ma bardzo szerokie zastosowanie i właściwości lecznicze. W medycynie ludowej stosowana była przede wszystkim w leczeniu schorzeń układu moczowego. Ponadto ma działanie pomocnicze w leczeniu obrzęków limfatycznych, schorzeń układu krwionośnego, hemoroidach, dolegliwościach ze strony wątroby, trzustki i śledziony.
Związki zawarte w przytulii czepnej mają działanie rozkurczowe, antyseptyczne, przeciwbiegunkowe, napotne, przeciwzapalne, przeciwgorączkowe, wzmacniające.
Ziele przytuli stosuje się w formie:
-
naparów
-
maceratów
-
nalewek
-
odwarów
-
maści
-
okładów
W zastosowaniu zewnętrznym (na skórę) pomaga w stanach zapalnych skóry, trudno gojących się ranach, wysypkach mokrych, nadżerkach, owrzodzeniach, oparzeniach, potówkach. Ponadto łagodzi ból i swędzenie po ukąszeniu owadów.